Tien jaar geleden gedacht noch verwacht dat mijn benaming “Journalistieke Communicatie” tijdens de Grote Freelancersdag van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) zowaar visionair zou blijken. De tegenstelling tussen het ‘zuivere’/feitelijke en de ‘gelikte’/beleving vervaagt. Stond jongstleden zaterdag niet in het NRC “De commercie wordt steeds journalistieker en de journalistiek wordt steeds commerciëler”? En dan luidde het thema van gisteren ook nog eens Show me the money. Wat?! Journalistiek bedrijven om het geld? Dat was nog niet zo heel erg lang geleden heeeel vies … De ‘preciezen’ draaien zich om in hun graf.
En toch. Lees de tweets via de hashtags #NVJ en #GroteFreelancersdag maar terug; nagenoeg iedereen uit zijn lof over de editie van 2012. Zoals over de presentatie van Patrick van der Pijl die het Businessmodel YOU uiteenzette. Een hulpmiddel om jouw positie in jouw markt te definiëren. Via negen bouwsteentjes naar de slotsom; welke waarde voeg IK toe? Wat is de klant bereid te betalen voor het ‘oplossen’ van zijn probleem?
Fee in – Free out
Diens concullega Sebastiaan ter Burg deelde als tweede spreker zijn verdienmodel met de aanwezige freelancers. Letterlijk delen. Want via Creative Commons heeft hij een methode gevonden om zowel plezierig als lucratief te ondernemen. Volgens het principe “Fee in – Free out” laat hij zich primair door zijn opdrachtgever betalen voor de productie, maar zijn de beelden vervolgens “door de hele wereld te gebruiken”. Weliswaar onder voorwaarden, maar Ter Burg versoepelde dit van “CC� BY – NC – ND” via “CC� BY – SA” naar slechts een naamsvermelding. Uit het beeldverslag van de Grote Freelancersdag kan ik voor mijn weblog dus bijgaande foto benutten.
Overigens heeft het concept van Burgerjournalistiek volgens hem gefaald en pleit hij voor het opnemen van nieuwe businessmodellen – zoals CC – in het curriculum van opleidingen.
Pitches Crowdfundingsproject
Het programmaonderdeel ‘Journalisten voor Journalisten’ aan het einde van het plenaire ochtendgedeelte oogste eveneens waardering. Dankzij een zogenoemd crowdfundingsproject kon een drietal geselecteerde journalisten via pitches een bedrag van uitendelijk 4.500 euro (waaronder het inschrijfgeld van alle deelnemers) winnen om hun productie te financieren. De freelancers stemden na die presentaties voor Anne Dilven. De studente Radio & Televisiejournalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen wil haar documentaire “Terug naar Irak” afmaken en hoopt dit nog voor 1 augustus te klaren om ‘m te kunnen vertonen op het IDFA. Ze versloeg Ageeth van der Veen (‘doe het zelf pakket’ voor kinderen om ze te leren hoe ze hun ouders interviewen die als militair naar uitzendgebieden zijn geweest) en Tamara Miranda (boek over vrouwen die ongewenst alleenstaand moeder zijn). Het was een selectie uit totaal twintig ingezonden projecten.
YOU
Later die ochtend gingen de deelnemers in groepen uiteen en bood de workshop over het Businessmodel YOU mij nog de gelegenheid om het model praktisch te verkennen. Omdat mijn counterpart Rob Jelsma fotograaf is, leverde dit nog eens extra verfrissende inzichten op. Gezien het dagthema bleek menigeen door te willen discussieren over het spanningsveld tussen je journalistieke activiteiten en je ‘afhankelijkheid’ van marktpartijen waarvoor je andere klussen doet. Harmke Oudenampsen wees op het citaat in het NRC en ziet geen probleem om (ook als discussieleider) beide functies te scheiden. Het draait daarbij om eerlijkheid en waarheid. Bedrijven gaan daarin mee want ze beseffen dat transparantie vanwege sociale media onontkoombaar is.
Poen, Pret & Prestige
De twee andere workshops die ik volgde draaiden wat minder specifiek om de ‘Poen’, maar stipten elk ook de twee andere P’s van ieders bedrijfsvoering aan: prestige en pret. Hoewel het verdienen hem geen moeite lijkt te kosten heeft Serge Ligtenberg vooral pret. “Als ik mijn klanten niet leuk vind, wil ik ook niet voor ze werken…” En: “Ik heb nog nooit aan acquisitie gedaan. IK zou niet weten hoe het moet.” Zijn geheim is vooral zijn enthousiasme en de wens om alles voor zijn klant te doen. Al moet hij een keer op zijn vrije zaterdagochtend weer anderhalf uur in de auto om een mislukte fotosessie op vrijdagavond overnieuw te doen. Nog zo’n glimlachendewekkend citaat: “En veel improviseren; als ik dan weer tijd en plaats van één of andere journalist had doorgekregen om een nieuwsfoto te schieten had je mazzel als één van die twee klopte…” En dan heb ik het nog niet eens over zijn verspreking, toen hij tijdens zijn betoog “spannende tieten” in plaats van “spannende titel” zei. Iedereen lette weer op!
Maria Genova sprak bijna een uur over haar ervaringen als journalist met sociale media. De geboren Bulgaarse wist met dezelfde onbevangenheid als Ligtenberg haar collegafreelancers te boeien en amuseren. En zo vloog De Grote Freelancersdag vloeiend voorbij. Bij de borrel ging het niet eens meer zozeer over euro’s. Zoals Ageeth van der Veen twitterend concludeerde: “Het thema was ‘show me the money‘, maar de dag eindigde met: ach. Als je binnen wilt lopen moet je geen journalist worden.”